ਨਾਮ: ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ   

ਜਨਮ: 28 ਸਤੰਬਰ 1907 ਬੰਗਾ (ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਲਾਇਲਪੁਰ, ਹੁਣ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ)

ਪਿਤਾ: ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ

ਮਾਂ: ਵਿਦਿਆਵਤੀ। 

ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਭਾਰਤ ਦੇ ਉੱਘੇ ਆਜ਼ਾਦੀ ਘੁਲਾਟੀਏ ਸਨ। ਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਲਈ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਜਿਸ ਤਾਕਤ ਨਾਲ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕੀਤਾ ਉਹ ਅੱਜ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਮਹਾਨ ਰੋਲ ਮਾਡਲ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਕੇਂਦਰੀ ਸੰਸਦ (ਕੇਂਦਰੀ ਅਸੈਂਬਲੀ) ਵਿੱਚ ਬੰਬ ਸੁੱਟ ਕੇ ਭੱਜਣ ਤੋਂ ਵੀ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਜਿਸਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਉਸਨੂੰ ਉਸਦੇ ਦੋ ਹੋਰ ਸਾਥੀਆਂ ਰਾਜਗੁਰੂ ਅਤੇ ਸੁਖਦੇਵ ਦੇ ਨਾਲ 23 ਮਾਰਚ 1931 ਨੂੰ ਫਾਂਸੀ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਗਈ।

ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕੁਰਬਾਨੀ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਗੰਭੀਰਤਾ ਨਾਲ ਯਾਦ ਕੀਤਾ। ਪਹਿਲਾਂ ਲਾਹੌਰ ਵਿੱਚ ਸਾਂਡਰਸ-ਸਲੋਟਰ ਅਤੇ ਫਿਰ ਚੰਦਰਸ਼ੇਖਰ ਆਜ਼ਾਦ ਅਤੇ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਹੋਰ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਕੇਂਦਰੀ ਅਸੈਂਬਲੀ ਦੇ ਵਿਸਫੋਟ ਨੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸਾਮਰਾਜ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਇੱਕ ਖੁੱਲ੍ਹੀ ਬਗਾਵਤ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦਿੱਤਾ। ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਅਰਾਜਕਤਾਵਾਦੀ ਅਤੇ ਮਾਰਕਸਵਾਦੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਵਿੱਚ ਦਿਲਚਸਪੀ ਰੱਖਦੇ ਸਨ।

ਅਰੰਭਿਕ ਜੀਵਨ

ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਦਾ ਜਨਮ 28 ਸਤੰਬਰ 1907 ਨੂੰ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦਾ ਨਾਂ ਸਰਦਾਰ ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਦਾ ਨਾਂ ਵਿਦਿਆਵਤੀ ਕੌਰ ਸੀ। ਇਹ ਇੱਕ ਸਿੱਖ ਪਰਿਵਾਰ ਸੀ। 13 ਅਪ੍ਰੈਲ, 1919 ਨੂੰ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਵਿੱਚ ਹੋਏ ਜਲ੍ਹਿਆਂਵਾਲਾ ਬਾਗ ਦੇ ਸਾਕੇ ਦਾ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਸੋਚ ਤੇ ਡੂੰਘਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਿਆ। ਲਾਹੌਰ ਦੇ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਲਜ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਲਈ ਨੌਜਵਾਨ ਭਾਰਤ ਸਭਾ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ। ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਰਾਮ ਪ੍ਰਸਾਦ 'ਬਿਸਮਿਲ' ਸਮੇਤ 4 ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀਆਂ ਦੀ ਫਾਂਸੀ ਅਤੇ ਕਾਕੋਰੀ ਕਾਂਡ ਵਿੱਚ 16 ਹੋਰਾਂ ਦੀ ਕੈਦ ਤੋਂ ਇੰਨੇ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਸਨ ਕਿ ਪੰਡਤ ਚੰਦਰਸ਼ੇਖਰ ਆਜ਼ਾਦ ਦੇ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਾਰਟੀ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਰਿਪਬਲਿਕਨ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਨਵਾਂ ਨਾਮ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਸੋਸ਼ਲਿਸਟ ਰਿਪਬਲਿਕਨ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਦਿੱਤਾ। 

        ਉਸਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਤੌਰ ਤੇ ਸਰਗਰਮ ਸੀ. ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦਾਦਾ ਅਰਜੁਨ ਸਿੰਘ ਹਿੰਦੂ ਆਰੀਆ ਸਮਾਜ ਦੇ ਪੁਨਰ ਨਿਰਮਾਣ ਦੀ ਮੁਹਿੰਮ ਵਿੱਚ ਦਯਾਨੰਦ ਸਰਸਵਤੀ ਦੇ ਪੈਰੋਕਾਰ ਸਨ। ਇਸ ਦਾ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਉੱਤੇ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਿਆ। ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਪਿਤਾ ਅਤੇ ਚਾਚਾ ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਹਰ ਦਿਆਲ ਸਿੰਘ ਦੁਆਰਾ ਚਲਾਈ ਗਈ ਗਦਰ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਸਨ। ਅਰਿਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਕਾਨੂੰਨੀ ਮਾਮਲਿਆਂ ਕਾਰਨ ਜਲਾਵਤਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਸਵਰਨ ਸਿੰਘ ਦੀ ਜੇਲ੍ਹ ਤੋਂ ਰਿਹਾ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 1910 ਵਿੱਚ ਲਾਹੌਰ ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।

bhagat singh biography/shaheed bhagat singh biography

shaheed bhagat singh biography
shaheed bhagat singh biography
 
       1919 ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਉਹ ਸਿਰਫ 12 ਸਾਲਾਂ ਦਾ ਸੀ, ਜਲਿਆਂਵਾਲਾ ਬਾਗ ਵਿੱਚ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਨਿਹੱਥੇ ਲੋਕ ਮਾਰੇ ਗਏ। ਜਦੋਂ ਉਹ 14 ਸਾਲਾਂ ਦਾ ਸੀ, ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ ਜੋ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਜਾਂ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਮਾਰਦੇ ਸਨ. ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਦੇ ਵੀ ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਦੇ ਅਹਿੰਸਾ ਦੇ ਤੱਤ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਅਪਣਾਇਆ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਸੀ ਕਿ ਆਜ਼ਾਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਹਿੰਸਕ ਹੋਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਉਹ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਗਾਂਧੀ ਜੀ ਦੀ ਅਹਿੰਸਾ ਦੀ ਮੁਹਿੰਮ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਦੇ ਸਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, 1922 ਦੇ ਚੌਰੀ ਚੌਰਾ ਕਤਲੇਆਮ ਵਿੱਚ ਪਿੰਡ ਵਾਸੀਆਂ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਦਾ ਕਾਰਨ ਅਹਿੰਸਕ ਹੋਣਾ ਸੀ। ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕੁਝ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀ ਮੁਹਿੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਜਿਸਦਾ ਮੁੱਖ ਉਦੇਸ਼ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਰਾਜ ਨੂੰ ਹਿੰਸਕ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਖਤਮ ਕਰਨਾ ਸੀ। 

        ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਵਿੱਚ ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਹੀ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਦੀ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਸੀ। ਉਹ ਹਮੇਸ਼ਾ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਰਾਜ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਅਤੇ ਉਸ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀ ਅੰਦੋਲਨ ਕੀਤਾ. ਸਾਨੂੰ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਬਹਾਦਰੀ ਦੀਆਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਣਗੀਆਂ। ਉਹ ਆਪ ਬਹਾਦਰ ਸੀ ਪਰ ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਸਾਥੀਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਬਹਾਦਰ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਉਸਦੀ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਵੀ ਧੋਣਾ ਪਿਆ ਸੀ. ਉਹ ਭਾਰਤੀ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੇ ਆਦਰਸ਼ ਹਨ ਅਤੇ ਅੱਜ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਾਂਗ ਬਹਾਦਰ ਬਣਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। 

        ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਨੌਜਵਾਨ ਭਾਰਤ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ। ਜਦੋਂ ਉਸ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰਕ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਭਰੋਸਾ ਦਿਵਾਇਆ ਕਿ ਉਹ ਹੁਣ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਆਹ ਬਾਰੇ ਨਹੀਂ ਸੋਚਣਗੇ, ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਲਾਹੌਰ ਸਥਿਤ ਆਪਣੇ ਘਰ ਪਰਤ ਆਏ। ਉੱਥੇ ਉਸਨੇ ਕਿਰਤੀ ਕਿਸਾਨ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕੀਤੀ, ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਰਸਾਲੇ "ਕੀਰਤੀ" ਲਈ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਉਹ ਇਸ ਰਾਹੀਂ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਸੰਦੇਸ਼ ਦਿੰਦਾ ਸੀ, ਭਗਤ ਜੀ ਬਹੁਤ ਚੰਗੇ ਲੇਖਕ ਸਨ, ਜੋ ਪੰਜਾਬੀ ਉਰਦੂ ਅਖ਼ਬਾਰ ਲਈ ਵੀ ਲਿਖਦੇ ਸਨ, 1926 ਵਿੱਚ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਨੌਜਵਾਨ ਭਾਰਤ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਸਕੱਤਰ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।

        ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 1928 ਵਿੱਚ ਉਹ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਸੋਸ਼ਲਿਸਟ ਰਿਪਬਲਿਕਨ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ (ਐਚਐਸਆਰਏ) ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਇਆ, ਇੱਕ ਬੁਨਿਆਦੀ ਪਾਰਟੀ ਜਿਸਦਾ ਗਠਨ ਚੰਦਰਸ਼ੇਖਰ ਆਜ਼ਾਦ ਨੇ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਸਾਰੀ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਮਿਲ ਕੇ 30 ਅਕਤੂਬਰ 1928 ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਆਏ ਸਾਈਮਨ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਲਾਲਾ ਲਾਜਪਤ ਰਾਏ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਸਨ। ਉਹ ਲਾਹੌਰ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ 'ਤੇ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋ ਕੇ "ਗੋ ਬੈਕ ਸਾਇਮਨ" ਦੇ ਨਾਹਰੇ ਲਗਾ ਰਹੇ ਸਨ. ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲਾਠੀਚਾਰਜ ਹੋਇਆ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਲਾਲਾ ਜੀ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋ ਗਏ ਅਤੇ ਫਿਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।

        ਲਾਲਾ ਲਾਜਪਤ ਰਾਏ ਦੀ ਮੌਤ ਦਾ ਬਦਲਾ ਲੈਣ ਲਈ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀ ਸਾਥੀ ਬਟੁਕੇਸ਼ਵਰ ਦੱਤ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ 8 ਅਪ੍ਰੈਲ 1929 ਨੂੰ ਸੰਸਦ ਭਵਨ, ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਇੰਡੀਆ ਦੀ ਉਸ ਵੇਲੇ ਦੀ ਕੇਂਦਰੀ ਅਸੈਂਬਲੀ ਦੇ ਆਡੀਟੋਰੀਅਮ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਭਜਾਉਣ ਲਈ ਬੰਬ ਅਤੇ ਪਰਚੇ ਸੁੱਟੇ। ਬੰਬ ਸੁੱਟਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੋਵਾਂ ਨੇ ਉੱਥੇ ਆਪਣੀ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰੀ ਵੀ ਦੇ ਦਿੱਤੀ। ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ 116 ਦਿਨਾਂ ਦੀ ਜੇਲ੍ਹ ਵੀ ਹੋਈ। ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਦੀ ਅਹਿੰਸਾ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਹੀਂ ਰੱਖਦਾ ਸੀ। 23 ਮਾਰਚ 1931 ਨੂੰ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਦੋ ਸਾਥੀ ਸੁਖਦੇਵ ਅਤੇ ਰਾਜਗੁਰੂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮ 7.33 ਵਜੇ ਫਾਂਸੀ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਅਤੇ ਮਰਦੇ ਸਮੇਂ ਵੀ ਉਸਨੇ ਫਾਂਸੀ ਦੇ ਫੰਦੇ ਨੂੰ ਚੁੰਮ ਕੇ ਖੁਸ਼ੀ ਨਾਲ ਮੌਤ ਦਾ ਸਵਾਗਤ ਕੀਤਾ ਸੀ। 

8 ਅਪ੍ਰੈਲ 1929 ਨੂੰ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਬਟੁਕੇਸ਼ਵਰ ਦੱਤ ਨੇ ਕੇਂਦਰੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਇਜਲਾਸ ਦੌਰਾਨ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਭਵਨ ਵਿੱਚ ਬੰਬ ਸੁੱਟਿਆ। ਬੰਬ ਨਾਲ ਕਿਸੇ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ। ਘਟਨਾ ਸਥਾਨ ਤੋਂ ਭੱਜਣ ਦੀ ਬਜਾਏ, ਉਸਨੇ ਜਾਣ ਬੁੱਝ ਕੇ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰੀ ਦਿੱਤੀ. ਆਪਣੀ ਸੁਣਵਾਈ ਦੌਰਾਨ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕੋਈ ਬਚਾਅ ਪੱਖ ਦਾ ਵਕੀਲ ਨਿਯੁਕਤ ਕਰਨ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਉਹ ਜੇਲ੍ਹ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਸਾਥੀ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਕੈਦੀਆਂ ਨਾਲ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਅਣਮਨੁੱਖੀ ਸਲੂਕ ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਵਿੱਚ ਭੁੱਖ ਹੜਤਾਲ ਤੇ ਗਿਆ। 7 ਅਕਤੂਬਰ 1930 ਨੂੰ ਭਗਤ ਸਿੰਘ, ਸੁਖਦੇਵ ਅਤੇ ਰਾਜਗੁਰੂ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਮੌਤ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਸੁਣਾਈ ਸੀ। ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਾਰੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਨੇਤਾਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਬਹੁਤ ਦਬਾਅ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਅਪੀਲਾਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਸਾਥੀਆਂ ਨੂੰ 23 ਮਾਰਚ 1931 ਨੂੰ ਸਵੇਰੇ ਤੜਕੇ ਫਾਂਸੀ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ।

        1921 ਵਿੱਚ,ਜਦੋਂ ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਅਸਹਿਯੋਗ ਅੰਦੋਲਨ ਦਾ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ, ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਆਪਣੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਛੱਡ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਅੰਦੋਲਨ ਵਿੱਚ ਸਰਗਰਮ ਹੋ ਗਏ. ਸਾਲ 1922 ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਗੋਰਖਪੁਰ ਦੇ ਚੌਰੀ-ਚੌੜਾ ਵਿਖੇ ਹੋਈ ਹਿੰਸਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਸਹਿਯੋਗ ਅੰਦੋਲਨ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਬਹੁਤ ਨਿਰਾਸ਼ ਹੋਏ। ਅਹਿੰਸਾ ਵਿੱਚ ਉਸਦਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਹ ਇਸ ਸਿੱਟੇ ਤੇ ਪਹੁੰਚਿਆ ਕਿ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਹੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦਾ ਇੱਕੋ ਇੱਕ ਲਾਭਦਾਇਕ ਤਰੀਕਾ ਹੈ. ਆਪਣੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਜਾਰੀ ਰੱਖਣ ਲਈ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਲਾਹੌਰ ਵਿੱਚ ਲਾਲਾ ਲਾਜਪਤ ਰਾਏ ਦੁਆਰਾ ਸਥਾਪਤ ਨੈਸ਼ਨਲ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲਾ ਲਿਆ। ਇਹ ਸਕੂਲ ਇਨਕਲਾਬੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਸੀ ਅਤੇ ਇੱਥੇ ਉਹ ਭਗਵਤੀ ਚਰਨ ਵਰਮਾ, ਸੁਖਦੇਵ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀਆਂ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਆਇਆ।

        ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਆਪਣੀ ਤਕਰੀਬਨ ਦੋ ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਜੇਲ੍ਹ ਦੌਰਾਨ ਕਈ ਚਿੱਠੀਆਂ ਲਿਖੀਆਂ। ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੇਖਾਂ ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਸਰਮਾਏਦਾਰਾਂ ਦੀਆਂ ਸ਼ੋਸ਼ਣਵਾਦੀ ਨੀਤੀਆਂ ਦੀ ਸਖਤ ਨਿੰਦਾ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਕੈਦੀਆਂ ਨੂੰ ਕੱਚਾ ਭੋਜਨ ਅਤੇ ਅਸ਼ੁੱਧ ਜਲਾਵਤਨੀ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ. ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਾਥੀਆਂ ਨੇ ਇਸ ਅੱਤਿਆਚਾਰ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਮਰਨ ਵਰਤ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ - ਭੁੱਖ ਹੜਤਾਲ. ਅਤੇ ਲਗਭਗ ਦੋ ਮਹੀਨੇ (64 ਦਿਨ) ਭੁੱਖ ਹੜਤਾਲ ਜਾਰੀ ਰੱਖੀ. ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਆਤਮ ਸਮਰਪਣ ਕਰ ਦਿੱਤਾ. ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਸਾਥੀਆਂ ਦੀਆਂ ਮੰਗਾਂ ਮੰਨਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ. ਪਰ ਇਨਕਲਾਬੀ ਯਤੀਂਦਰਨਾਥ ਦਾਸ ਭੁੱਖ ਹੜਤਾਲ ਕਾਰਨ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋ ਗਿਆ।

        ਕਾਕੋਰੀ ਕਾਂਡ ਵਿੱਚ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਾਰੇ ਦੋਸ਼ੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਚਾਰ ਨੂੰ ਮੌਤ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਸੁਣਾਈ ਗਈ ਅਤੇ ਬਾਕੀ ਦੇ ਸੋਲ੍ਹਾਂ ਦੋਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਉਮਰ ਕੈਦ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਇਸ ਖਬਰ ਨੇ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਇਨਕਲਾਬ ਦੇ ਬਲਦੇ ਕੰਡਿਆਂ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ। ਅਤੇ ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਆਪਣੀ ਪਾਰਟੀ "ਨੌਜਵਾਨ ਭਾਰਤ ਸਭਾ" ਨੂੰ "ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਰਿਪਬਲਿਕਨ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ" ਵਿੱਚ ਮਿਲਾ ਕੇ ਨਵੀਂ ਪਾਰਟੀ "ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਸੋਸ਼ਲਿਸਟ ਰਿਪਬਲਿਕਨ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ" ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ।

ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਬਾਰੇ ਰੋਚਕ ਤੱਥ

1. ਬਚਪਨ ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਨਾਲ ਖੇਤ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਉਹ ਪੁੱਛਦਾ ਸੀ ਕਿ ਅਸੀਂ ਜ਼ਮੀਨ ਵਿੱਚ ਬੰਦੂਕਾਂ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਉਗਾ ਸਕਦੇ ?

2. ਜਲ੍ਹਿਆਂਵਾਲਾ ਬਾਗ ਦੇ ਸਾਕੇ ਦੇ ਸਮੇਂ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਸਿਰਫ 12 ਸਾਲ ਦੇ ਸਨ। ਇਸ ਘਟਨਾ ਨੇ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਸਦਾ ਲਈ ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ।

3. ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਆਪਣੇ ਕਾਲਜ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਦੌਰਾਨ 'ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਯੁਵਾ ਸੰਗਠਨ' ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਸੀ।

4. ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਆਪਣੇ ਕਾਲਜ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਚੰਗੇ ਅਭਿਨੇਤਾ ਵੀ ਸਨ. ਉਸਨੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਨਾਟਕਾਂ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ. ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਵੀ ਕੁਸ਼ਤੀ ਦੇ ਸ਼ੌਕੀਨ ਸਨ।

5. ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਇੱਕ ਚੰਗੇ ਲੇਖਕ ਵੀ ਸਨ, ਉਹ ਉਰਦੂ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਲਈ ਬਾਕਾਇਦਾ ਲਿਖਦੇ ਸਨ।

6. ਹਿੰਦੂ-ਮੁਸਲਿਮ ਦੰਗਿਆਂ ਤੋਂ ਦੁਖੀ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਹ ਨਾਸਤਿਕ ਸੀ।

7. ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਫਿਲਮਾਂ ਵੇਖਣਾ ਅਤੇ ਰਸਗੁੱਲਾ ਖਾਣਾ ਬਹੁਤ ਪਸੰਦ ਸੀ. ਉਹ ਜਦੋਂ ਵੀ ਮੌਕਾ ਮਿਲਦਾ ਸੀ, ਰਾਜਗੁਰੂ ਅਤੇ ਯਸ਼ਪਾਲ ਨਾਲ ਫਿਲਮਾਂ ਦੇਖਣ ਜਾਂਦਾ ਸੀ,ਚਾਰਲੀ ਚੈਪਲਿਨ ਦੀਆਂ ਫਿਲਮਾਂ ਬਹੁਤ ਪਸੰਦ ਸਨ। 

8. ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਨੇ 'ਇਨਕਲਾਬ ਜ਼ਿੰਦਾਬਾਦ' ਦਾ ਨਾਅਰਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।

9. ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਆਖਰੀ ਇੱਛਾ ਸੀ ਕਿ ਉਸਨੂੰ ਗੋਲੀ ਮਾਰ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਸਦੀ ਇੱਛਾ ਨੂੰ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਵੀ ਨਜ਼ਰ ਅੰਦਾਜ਼ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। 

ਵਿਚਾਰ

1. ਮੈਂ ਇੱਕ ਇਨਸਾਨ ਹਾਂ,ਜੋ ਕੁਝ ਵੀ ਮਨੁੱਖਤਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕਰਦਾ ਹੈ,ਉਸ ਨਾਲ ਮੈਨੂੰ ਮਤਲਬ ਹੈ। 

2. ਕਨੂੰਨ ਦੀ ਪਵਿੱਤਰਤਾ ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਕਾਇਮ ਰੱਖੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਇਹ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਇੱਛਾ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਦੀ ਹੈ.

3. ਇਨਕਲਾਬ ਮਨੁੱਖ ਜਾਤੀ ਦਾ ਇੱਕ ਲਾਜ਼ਮੀ ਅਧਿਕਾਰ ਹੈ,ਆਜ਼ਾਦੀ ਸਾਰਿਆਂ ਦਾ ਕਦੇ ਨਾ ਖਤਮ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਜਨਮ-ਅਧਿਕਾਰ ਹੈ,ਕਿਰਤ ਸਮਾਜ ਦੀ ਅਸਲ ਸੰਭਾਲ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਹੈ। 

4. ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਆਪਣੇ ਦਮ 'ਤੇ ਜੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ,ਦੂਜਿਆਂ ਦੇ ਮੋਢੇ ਤੇ ਤਾ ਸਿਰਫ ਜਨਾਜੇ ਚੁੱਕੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। 

5. ਬੁਰਾਈ ਇਸ ਲਈ ਨਹੀਂ ਵਧੀ ਕਿ ਬੁਰੇ ਲੋਕ ਵਧੇ ਹਨ,ਬੁਰਾਈ ਇਸ ਲਈ ਵਧਦੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਲੋਕ ਬੁਰਾਈ ਨੂੰ ਬਰਦਾਸ਼ਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। 

6. ਸੁਆਹ ਦਾ ਹਰ ਕਣ ਮੇਰੀ ਗਰਮੀ ਨਾਲ ਹਿਲ ਰਿਹਾ ਹੈ ਮੈਂ ਅਜਿਹਾ ਪਾਗਲ ਹਾਂ ਜੋ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਵੀ ਆਜ਼ਾਦ ਹਾਂ। 

7. ਮੇਰੀ ਕਲਮ ਮੇਰੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨਾਲ ਇੰਨੀ ਭਰੀ ਹੋਈ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਵੀ ਮੈਂ ਪਿਆਰ ਲਿਖਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ, ਮੈਂ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਇਨਕਲਾਬ ਲਿਖਦਾ ਹਾਂ। 

FAQ - Frequently Asked Question About Shaheed Bhagat Singh Biography

1. ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਦਾ ਜਨਮ ਕਦੋ ਅਤੇ ਕਿੱਥੇ ਹੋਇਆ?

28 ਸਤੰਬਰ 1907 ਨੂੰ ਬੰਗਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਲਾਇਲਪੁਰ,ਹੁਣ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ। 

2. ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਮਾਤਾ - ਪਿਤਾ ਦਾ ਕੀ ਨਾਮ ਸੀ?

ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਪਿਤਾ ਦਾ ਨਾਮ ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਦਾ ਨਾਮ ਵਿਦਿਆਵਤੀ ਸੀ। 

3. ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਉੱਤੇ ਕਿਸਦਾ ਡੂੰਘਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਿਆ?

ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਉੱਤੇ 13 ਅਪ੍ਰੈਲ,1919 ਨੂੰ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਵਿੱਚ ਹੋਏ ਜਲ੍ਹਿਆਂਵਾਲਾ ਬਾਗ ਦੇ ਸਾਕੇ ਦਾ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਸੋਚ ਤੇ ਡੂੰਘਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਿਆ।

4. ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਨਾਲ ਉਸਦੇ ਕਿਹੜੇ ਦੋ ਸਾਥੀਆਂ ਨੂੰ ਫ਼ਾਂਸੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ?

ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਨਾਲ ਉਸਦੇ ਉਸਦੇ ਦੋ ਸਾਥੀ ਸੁਖਦੇਵ ਅਤੇ ਰਾਜਗੁਰੂ ਨੂੰ ਫ਼ਾਂਸੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। 

5.ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਕਦੋ ਫਾਂਸੀ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ?

23 ਮਾਰਚ 1931 ਨੂੰ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਦੋ ਸਾਥੀ ਸੁਖਦੇਵ ਅਤੇ ਰਾਜਗੁਰੂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮ 7.33 ਵਜੇ ਫਾਂਸੀ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਗਈ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ - ਭਗਤ ਸੂਰਦਾਸ ਜੀ biography